آب و تغذیه (قرآن)یکی از فواید آب که در آیات قرآن به آن اشاره شده، تغذیه است. ۱ - نقش آب در تغذیهنقش آب در تغذیه انسان : ۱. «... وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَّكُمْ ...؛... و از آسمان آبي فرو فرستاد، و بوسيله آن ميوه‌ها را پرورش داد، تا روزی شما باشد....» ۲. «وَإِذِ اسْتَسْقَى مُوسَى لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِب بِّعَصَاكَ الْحَجَرَ فَانفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنًا قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٍ مَّشْرَبَهُمْ كُلُواْ وَاشْرَبُواْ مِن رِّزْقِ اللَّهِ ...؛ و (بخاطر بياور) زماني را كه موسی براي قوم خويش طلب آب كرد به او دستور داديم عصاي خود را بر سنگ مخصوص بزن ناگاه دوازده چشمه آب از آن جوشيد، بطوري كه هر يك (از طوائف دوازدهگانه بنی اسرائیل) چشمه مخصوص خود را مي‌شناخت (و گفتيم) از روزيهاي الهي بخوريد و بياشاميد...» ۳. «... كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَهَا ضِعْفَيْنِ ...؛... همچون باغي است كه در نقطه بلندي باشد، و بارانهاي درشت به آن برسد، (و از هواي آزاد و نور آفتاب، به حد كافي بهره گيرد،) و ميوه خود را دو چندان دهد (كه هميشه شاداب و با طراوت است). ...» ۴. «وَهُوَ الَّذِيَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ نَبَاتَ كُلِّ شَيْءٍ فَأَخْرَجْنَا مِنْهُ خَضِرًا نُّخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُّتَرَاكِبًا وَمِنَ النَّخْلِ مِن طَلْعِهَا قِنْوَانٌ دَانِيَةٌ وَجَنَّاتٍ مِّنْ أَعْنَابٍ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ ...؛او كسي است كه از آسمان آبي نازل كرد و بوسيله آن گياهان گوناگون رويانيديم، از آن ساقه ها و شاخه هاي سبز خارج ساختيم و از آنها دانه هاي متراكم، و از شكوفه نخل خوشه ها با رشته هاي باريك بيرون فرستاديم و باغها از انواع انگور و زیتون و انار شبيه به يكديگر و بيشباهت هنگامي كه ميوه مي‌كند به ميوه آن و طرز رسيدنش بنگريد كه در آن نشانه هائي براي افراد با ايمان » ۵. «... فَأَنزَلْنَا بِهِ الْمَاء فَأَخْرَجْنَا بِهِ مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ ...؛... و به وسيله آن آب (حياتبخش) نازل ميكنيم و با آن از هر گونه ميوهاي (از خاک تيره) بيرون مي‌آوريم... » ۶. «... كَمَاء أَنزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاء فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبَاتُ الأَرْضِ مِمَّا يَأْكُلُ النَّاسُ ...؛... همانند آبي است كه از آسمان نازل كرده ايم كه بر اثر آن گياهان گوناگون كه مردم و چهارپایان از آن مي‌خورند... » ۷. « يَأْتِي مِن بَعْدِ ذَلِكَ سَبْعٌ شِدَادٌ يَأْكُلْنَ مَا قَدَّمْتُمْ لَهُنَّ ... • ثُمَّ يَأْتِي مِن بَعْدِ ذَلِكَ عَامٌ فِيهِ يُغَاثُ النَّاسُ وَفِيهِ يَعْصِرُونَ؛پس از آن هفت سال سخت (و خشكي و قحطي) مي‌آيد كه آنچه را شما براي آنها ذخيره كرده ايد مي‌خورند... سپس سالي فرا مي‌رسد كه باران فراوان نصيب مردم مي‌شود و در آن سال مردم عصير (ميوه ها و دانه هاي روغني) مي‌گيرند. » ۸. «وَفِي الأَرْضِ قِطَعٌ مُّتَجَاوِرَاتٌ وَجَنَّاتٌ مِّنْ أَعْنَابٍ وَزَرْعٌ وَنَخِيلٌ صِنْوَانٌ وَغَيْرُ صِنْوَانٍ يُسْقَى بِمَاء وَاحِدٍ وَنُفَضِّلُ بَعْضَهَا عَلَى بَعْضٍ فِي الأُكُلِ ...؛و در روي زمین قطعاتي در كنار هم قرار دارد كه با هم متفاوتند و باغهائي از انگور، و زراعت، و نخلها، كه گاهي بر يك پايه مي‌رويند و گاهي بر دو پايه، همه آنها از يك آب سيراب مي‌شوند و با اينحال بعضي از آنها را از جهت ميوه بر ديگري برتري مي‌دهيم...» ۹. «... وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَّكُمْ ...؛... و از آسمان آبي نازل كرده و با آن ميوه ها (ي مختلف) را خارج ساخت و روزي شما قرار داد و کشتی را مسخر شما گردانيد ...» ۱۰. «هُوَ الَّذِي أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً لَّكُم مِّنْهُ شَرَابٌ ... • يُنبِتُ لَكُم بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّيْتُونَ وَالنَّخِيلَ وَالأَعْنَابَ وَمِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ ...؛او كسي است كه از آسمان آبي فرستاد كه شرب شما از آن است...خداوند با آن (آب باران) براي شما زراعت و زيتون و نخل و انگور مي‌روياند، و از همه ميوه ها...» ۱۱. «... وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّن نَّبَاتٍ شَتَّى • كُلُوا وَارْعَوْا أَنْعَامَكُمْ ...؛... و از آسمان آبي فرستاد كه به وسيله آن انواع گوناگون گياهان مختلف را (از خاك تيره) برآورديم. هم خودتان بخوريد و هم چهارپايانتان را در آن به چرا بريد... » ۱۲. «وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بِقَدَرٍ فَأَسْكَنَّاهُ فِي الْأَرْضِ ... • فَأَنشَأْنَا لَكُم بِهِ جَنَّاتٍ مِّن نَّخِيلٍ وَأَعْنَابٍ لَّكُمْ فِيهَا فَوَاكِهُ كَثِيرَةٌ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ • وَشَجَرَةً تَخْرُجُ مِن طُورِ سَيْنَاء تَنبُتُ بِالدُّهْنِ وَصِبْغٍ لِّلْآكِلِينَ؛و از آسمان آبي به اندازه معين نازل كرديم و آن را در زمين (در مخازن مخصوصي) ساكن نموديم ... سپس به وسيله آن باغهائي از درخت نخل و انگور براي شما ايجاد كرديم، باغهائي كه در آن ميوه هاي بسيار است و از آن تناول مي‌كنيد.و نيز درختي كه از طور سينا مي‌رويد و از آن روغن و نان خورش براي خورندگان فراهم مي‌گردد.» ۱۳. «... أَنَّا نَسُوقُ الْمَاء إِلَى الْأَرْضِ الْجُرُزِ فَنُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا تَأْكُلُ مِنْهُ أَنْعَامُهُمْ وَأَنفُسُهُمْ ...؛آيا نديدند كه ما آب را به سوي زمينهاي خشك مي‌رانيم، و به وسيله آن زراعتهائي مي‌رويانيم كه هم چهارپايانشان از آن مي‌خورند و هم خودشان تغذيه مي‌كنند....» ۱۴. «أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ ثَمَرَاتٍ مُّخْتَلِفًا أَلْوَانُهَا ...؛آيا نديدي خداوند از آسمان آبي فرو فرستاد كه به وسيله آن ميوه هائي (از زمين) خارج ساختيم با الوان گوناگون ... » ۱۵. «وَجَعَلْنَا فِيهَا جَنَّاتٍ مِن نَّخِيلٍ وَأَعْنَابٍ وَفَجَّرْنَا فِيهَا مِنْ الْعُيُونِ • لِيَأْكُلُوا مِن ثَمَرِهِ ...؛و در آن باغهايى از نخلها و انگورها قرار داديم و چشمه‌هايى در آن جارى ساختيم، تا از ميوه آن بخورند....» ۱۶. «أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَسَلَكَهُ يَنَابِيعَ فِي الْأَرْضِ ثُمَّ يُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا مُّخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ ...؛آيا نديدي كه خداوند از آسمان آبي فرستاد، و آن را به صورت چشمه هائي در زمين وارد نمود سپس با آن زراعتي را خارج مي‌سازد كه الوان مختلف دارد ...» ۱۷. «وَنَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً مُّبَارَكًا فَأَنبَتْنَا بِهِ جَنَّاتٍ وَحَبَّ الْحَصِيدِ • وَالنَّخْلَ بَاسِقَاتٍ لَّهَا طَلْعٌ نَّضِيدٌ • رِزْقًا لِّلْعِبَادِ ...؛و از آسمان آبي پر بركت فرستاديم و به وسيله آن باغها و دانه هائي را كه درو مي‌كنند رويانديم.و نخلهاي بلند قامت كه ميوههاي متراكم دارند.همه اينها به منظور بخشيدن روزي به بندگان است...» ۱۸. «وَأَنزَلْنَا مِنَ الْمُعْصِرَاتِ مَاء ثَجَّاجًا • لِنُخْرِجَ بِهِ حَبًّا وَنَبَاتًا • وَجَنَّاتٍ أَلْفَافًا؛و از ابرهاي باران زا آبي فراوان نازل كرديم. تا به وسيله آن دانه و گياه بسيار برويانيم.و باغهايي پر درخت.» ۱۹. «أَخْرَجَ مِنْهَا مَاءهَا وَمَرْعَاهَا • مَتَاعًا لَّكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ؛آبش خارج كرد و چراگاهش را آماده ساخت. همه اينها براي بهره گيري شما و چهارپايان شما است.» ۲۰. «فَلْيَنظُرِ الْإِنسَانُ إِلَى طَعَامِهِ • أَنَّا صَبَبْنَا الْمَاء صَبًّا • فَأَنبَتْنَا فِيهَا حَبًّا • وَعِنَبًا وَقَضْبًا • وَزَيْتُونًا وَنَخْلًا • وَفَاكِهَةً وَأَبًّا • مَّتَاعًا لَّكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ؛انسان بايد به غذاي خويش بنگرد. ما آب فراواني از آسمان فروريختيم! ... و در آن دانه هاي فراواني رويانديم.و انگور و سبزي بسيار،و زيتون و نخل فراوان،و باغهايي پر درخت، و ميوه و چراگاه، تا وسيله اي براي بهره گيري و چهارپايانتان باشد.» ۲ - نقش آب دریا در تغذیهنقش آب دریا در تامین مواد غذایی: ۱. «أُحِلَّ لَكُمْ صَيْدُ الْبَحْرِ وَطَعَامُهُ مَتَاعًا لَّكُمْ ...؛صید دريا و طعام آن براي شما حلال است تا شما و مسافران از آن بهره‌مند شويد...» ۲. «وَهُوَ الَّذِي سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْكُلُواْ مِنْهُ لَحْمًا طَرِيًّا ...؛ او كسي است كه دريا را مسخر (شما) ساخت تا از آن گوشت تازه بخوريد ....» ۳. «وَمَا يَسْتَوِي الْبَحْرَانِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ سَائِغٌ شَرَابُهُ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَمِن كُلٍّ تَأْكُلُونَ لَحْمًا طَرِيًّا ...؛ اين دو دريا يكسان نيستند: اين دريائي كه آبش گوارا و شیرین و نوشيدنش خوشگوار است، و اين يكي كه شور و تلخ و گلوگير است، (اما) از هر دو گوشت تازه مي‌خوريد....» ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۸۵، برگرفته از مقاله «نقش آب (تغذیه)». |